گزارشی از هیأت هنر
بسمالله الرحمن الرحیم
ساعت حدود هشت و نیم شب است و دمامزنها با پوشیدن کاور و بستن سربند مخصوص به سمت جلوی ورودی دانشگاه در خیابان ولیعصر میروند. کاورها روی سینه «یاحیدر» را فریاد میزنند و سربندها بر دل نقش «یاشهید» را دارند. خادمین دمامها را روی زمین گذاشته و یک حلقه انسانی تشکیل میدهند.
مردم رهگذر با کنجکاوی دور حلقه جمع میشوند تا ببینند موضوع تجمع از چه قرار است. فردی در وسط حلقه یکی از وقایع عاشورا را با زبان روضه بازگویی میکند و دمامزنها به واسطهی این فضای عرفانی به وجود آمده، آمادهی عرض ارادت میشوند.
سپس همه در جای خود قرار میگیرند و با ندای «أبد واللّه ماننسی حسیناه» مراسم آغاز میشود؛ دمامها یکی پس از دیگری به صدا درمیآیند و جمعیت حاضر در خیابان را از مقصود این گردهمایی باخبر میکنند.
اندکی بعد دمامزنها به همراه جمعی از رهگذران به سمت داخل دانشگاه شروع به حرکت کرده و با رسیدن به دالان هنر متوقف میشوند؛ بعد از خواندن چند بیت شعر توسط مداح، صدای دمامها دوباره شنیده شده و مراسم هیئت رسما آغاز میشود.
هیئت هنر عجین شده با هنر و هنرمندان است و فضاسازی هیئت شامل چند بخش میباشد:
ـ دالان هنر راهرویی گسترده برای نمایش آثار هنری با موضوع امام حسین(ع) و حماسه عاشوراست. کارگروههای مختلف هنری از جمله کارگروه صنایع دستی، پارچه و لباس، عکاسی، نقاشی، گرافیک، کودک و دیگر رشتههای هنری در این فضا به ارائه اثر پرداختهاند. بیشتر این غرفهها هر شب اثر متفاوتی از شب پیشین را عرضه میکنند ولی برخی از آثار مانند قاب توسّل که پرکارتر هستند جای ثابتی میان دیگران دارند.
ـ خیمه برادران و خواهران که با امکانات مناسبی در ده شب پذیرای عزاداران حسینی است.
ـ چایخانه که روبروی خیمههاست و به همّت خادمین حلاوت چای روضه را به کامها مینشاند.
ـ میز فروش کتاب و آثار تولیدی هنری توسط کارگروهها که در کنار چایخانه است و با ایجاد فضای فرهنگی و تولیدی به رشد بیشتر این محفل مذهبی کمک میکند. سود حاصل از فروش آثار هنری وقف مخارج هیئت میشود و از این طریق بخشی از نیازهای مالی این مجموعه تأمین میگردد.
ـ حسینیه کودک که سالهاست بخش مهمی از هیئت را تشکیل میدهد و میزبان عزاداران کوچک و معصوم این شبهاست. حضور مربیان باتجربه و معتقد در این مکان و خادمان دلسوز، باعث شده تا خانوادهها با خیال راحت فرزندانشان را در طول مراسم به اینجا بسپارند. در بعضی از قسمتها، خدمتگزاران بچههای بزرگتری هستند که به واسطهی این تجربه مشق مسئولیتپذیری کرده و عشق به اباعبدالله را مسیر زندگی شان قرار میدهند.
پس از آیین دمامزنی و قرائت زیارت عاشورا، مراسم با روضهخوانی و سینهزنی ادامه مییابد و بعد از آن نماهنگهای مختلفی پخش میشود. هیئت هنر هر شب میزبان یکی از شعرای آیینی است که در این فاصله به شعرخوانی میپردازند و با زبان قلم ذکر مصیبت و عرض ارادت میکنند. ادبیات و انواع آن همواره زبان انتقال مفاهیم و بیان رویدادهای شگفت بوده و به راستی چه مفهومی عمیقتر از قیام اباعبدالله و چه رویدادی شگفتآورتر از واقعه عاشورا...
شاعر آیینی، احمد بابایی مهمان شب هفتم مراسم با ابیاتی چنین دلها را به سمت و سوی حسین(ع) میکشاند:
این عجب نیست زائران حسین
با دل شاد گریه میکردند
پدر و جدّ مادرش چون ما
شب میلاد گریه میکردند
گریهدار است «نام» او حتّی!
...
یکی از بنیانگذاران اصلی و سخنران هیئت هنر در طول این سالها حجت الاسلام علیرضا پناهیان هستند که در بخش پایانی مراسم معارف دینی را با زبان تازه و متناسب با نیازهای زندگی انسان امروز بیان میکنند. ایشان هر سال با موضوع و سرفصلی متفاوت و در محرم امسال با عنوان «حماسهای برای آزادی بیان از اسارت رسانهها» به ایراد سخن میپردازند.
بعد از شعرخوانی شاعران چکیدهای از سخنرانی شب قبل با عنوان «جرعه» برای حاضرین پخش میشود که در فضای مجازی نیز قابل دسترس است. سپس استاد پناهیان وارد شده و موضوع سخن را از جلسات قبل پی میگیرند. در نهایت با ذکر روضه توسط ایشان مراسم به پایان میرسد.
پس از پایان جلسه عزاداران در بیرون از خیمهها با هم دیدار میکنند، از احوالات هم باخبرشده و در نهایت هر کدام به یک نقطه از شهر تهران روانه میشوند تا شبی بعد و رزقی دیگر...