عمارت قزاقخانه
عمارت قزاقخانه شاخصترین بنای واقع در مجموعه میدان مشق و قدیمیترین آنهاست، که از دو بخش قاجار و پهلوی تشکیل شده است. دوره قاجاری با چند مرحله تغییر و تحول را شامل شده و آخرین مرحله آن ساختمان قطعی است که در سال ۱۳۱۱ هجری قمری ( ۱۲۷۱ شمسی ) و در سالهای پایانی حکومت ناصرالدین شاه قاجار شکل گرفته است. بخش پهلوی ساختمان شامل توسعه ساختمان قاجاری در امتدادهای شرقی، غربی و شمالی بنای قدیمی است که در اطراف یک حیاط مرکزی و همساز با آن چیده شدهاند. در ساختمان مجزا از هم نیز در داخل حیاط مرکزی استقرار یافته است.
عمارت قاجاری قزاقخانه ساختمانی نئوکلاسیک و تجددگرا و تلفیقی از شیوه معماری ایرانی و اروپایی است. این ساختمان را باید قدیمیترین ساختمان اداری تهران در تاریخ تحولات شهر به حساب آورد. ساختمان از دو سمت شمال و جنوب رو به میدانی وسیع دارد که در آن مراسم نظامی برگزار میشده است. بنابراین معماری ساختمان برونگراست و امکان دید وسیعی از محوطه پیرامون را برای ساکنینش فراهم میکند. ایوانهای مختلف در نمای رو و پشت یک ساختمان اداره به همین دلیل شکل گرفتهاند. عمارت قاجاری از سه طبقه شکل گرفته است که شامل بخش میانی و دو بال شرقی و غربی آن است. بخش میانی سهاشکوبه است و راهپله عریض و باشکوهی دارد که امکان دسترسی آسان به طبقات را فراهم میکند.
در طبقات فوقانی ساختمان در شمال و جنوب ایوانهایی وجود دارند که برای فراهم کردن امکان بازدید از مراسم نظامی ساخته شدهاند. بالهای شرقی و غربی دو طبقه اند. که در طبقه همکف آنها تالارهای ستونداری با ستونهای آجری حجیم قرار دارند و طبقات فوقانی شامل اتاقهای متعددی است که در اطراف یک راهرو میانی شکل گرفته اند دو ایوان پیش آمده با ستونهای کرنتی به همراه برجهای نیم هشت که از سطح صفحه نمایش نشسته اند معماری عمارت قاجاری قزاقخانه را به نحوی دوام می بخشند که بیانگر شیوه معماری تجدد گرا در دوران قاجار باشد . ساختمان سه اشکوبه میانی با ایوانهای مطبق و ستونهای سنگی در طبقه همکف و ستونهای گچی کرنتی در طبقات فوقانی و برجهایی که به تناوب در میان پنجره های یکنواخت قرار گرفتهاند محور اصلی طرح میدانی است نظامی که به روایتی هنرمندانه به تصویر درآمدهاند.
عمارت قزاقخانه سه دوره تحول عملکردی و کالبدی را از سر گذرانده است. دوره اول ساختمان قاجاری قزاقخانه به عنوان پادگان نظامی است. دوره دوم افزودههای دوره پهلوی و تبدیل عمارت قزاقخانه به وزارت جنگ را در بر میگیرد و دوره سوم در برگیرنده تملک عمارت نظامی توسط دانشگاه هنر از سال ۱۳۸۰ و تبدیل این مجموعه تاریخی به عملکردی آموزشی و فرهنگی است.